Fakty i anegdoty o Warzęgowie
i okolicach 

1. Na polu w pobliżu wiatraka w Warzęgowie w  latach trzydziestych znaleziono skorupy glinianych naczyń. Ojciec kierownika szkoły kopiąc w tym miejscu odkrył urny z wczesnej epoki brązu i prymitywne igły z brązu. Znajdowały się one w Muzeum Narodowym w Wołowie.
2. Las między Warzęgowem a Pełczynem mieszkańcy nazywali „Ludzkim lasem”. W czasach Napoleońskich oddziały jego wojsk przechodziły tędy w drodze do Rosji i tędy powracały. Powodowani chęcią zemsty, za liczne grabieże dokonywane przez te wojska, mieszkańcy okolicznych miejscowości zjednoczyli się i napadli na żołnierzy. Dokonała się straszna masakra. Jeszcze dziś jest tu niesamowicie. Mówi się, że kiedy ukierunkowuje się słuch w kierunku na skraj lasu to słychać jak biją serca pomordowanych.
3. W lesie za Warzęgowem znajdowała się kopalnia. Oprócz tego w Warzęgowie wcześniej były siarczanowe kąpiele lecznicze. Ale pewnego dnia wdarły się wody źródła siarczanego do kopalni. Od tego czasu nie ma ani kopalni, ani kąpieli. Jeszcze dziś można znaleźć zamurowane wejście do kopalni.
4. W rewirze leśnym za krzyżówką do Siodłkowic i Pawłoszewa, znajduje się mały staw. Jak wieść niesie w tym miejscu stała leśniczówka. Córka leśniczego była wyniosła, arogancka, szukająca wyłącznie rozrywek i zabawy. Ze swym ojcem robiła co chciała, a on robił wszystko żeby ją zadowolić. Pewnej niedzieli w lecie, zamiast pójść do kościoła, zechciała jeździć na nartach. Ojciec postanowił posypać solą zbocze pobliskiego wzgórza. Zwiózł tyle soli, ile udało mu się zdobyć. Ale kara za to grzeszne zachowanie była natychmiastowa. Z łoskotem otworzyła się ziemia, która pochłonęła leśniczówkę, leśniczego i jego córkę, wraz z nagromadzoną solą- świadectwem marnotrawstwa. Mały staw, który powstał w tym miejscu, jest tak głęboki, że nikomu dotąd nie udało się dosięgnąć jego dna.
5. W Strupinie przed gospodą na rynku stoi obelisk postawiony w miejscu w którym znajduje się oś ziemska. W tej gospodzie podawano wódkę noszącą miano „Smar do osi ziemskiej”.

Wspomnienia Tadeusza Zuziaka zapisane przez córkę Lucynę

w ramach konkursu na pamiętnik osadników ogłoszony

 we współzawodnictwie „Liga Klubów” w którym uczestniczył
Klub Prasy i Książki „Ruch” w Warzęgowie w 1976 r.

   Pierwszymi osadnikami Wierzynkowa byli Kałuża Jan z żoną i trójką dzieci. W styczniu 1946 r. wracając z robót przymusowych Makowska Helena.

  Następnie przyjechała grupa z okolic Dąbrowy Tarnowskiej: Zuziak Tadeusz Zuziak Józef z żoną, Nytko Stanisław; Tadeusz, Władysław i Józef Nelcowie. Od Sieradza z rodzicami przybył Jerzyna Józef, który później sprowadził rodzinę Wróblów.

    W lutym 1946 r. przybyły rodziny ze Związku Radzieckiego, które po 1939 r. zostały wywiezione z granic Polski do ZSRR. Byli to: Harasimowicz Roman z czterema córkami oraz wdowa po poległym w wojnie mężu, Grzywacz Anna i Stanisław z dziećmi, Topolska Mieczysława z  dwiema siostrami i Głowaczem Władysławem, Czechowicz Józef z siostrami Anną i Aleksandrą.

     Po nich przyjechała druga grupa od Dąbrowy Tarnowskiej były to rodziny: Urbanów, Moskali Wojtasów, Steców i Kmieć Michał. W październiku 1946 r. przybyła wracając z Niemiec rodzina Sienkiewiczów z córką Leokadią.

    W 1947 r. przybyła grupa ze Szczawy k/Limanowej byli to: Kyrcz Stanisław, Mikołajczyk Jan, Opyd Stanisław, Danaj Jan, którzy zamieszkali w byłym majątku. Przybyli także: Józef Stokłosa Rusnak Józef, Rusnak Wojciech, Nawrocki Sebastian i Danaj Józef.

    Ostatnim osadnikiem w 1947 r. był Kmieć Ludwik z żoną i sześciorgiem dzieci.

    W trakcie osiedlania przebywały rodziny niemieckie: Furmanów, Raburów. Warunkiem osadnictwa było zgłoszenie się do Państwowego Urzędu Repatriacyjnego /PUR/. Na początku władzę nad osadnikami sprawował sztab radziecki rezydujący w pałacu w Pieruszy. Siedzibą władz administracyjnych była gmina Wińsko oraz gromada Pierusza z wsiami : Wierzynkowo, Pawłoszewo, Lazarowice, Nizina. Poczta była w Wińsku.

   Pierwszym sołtysem był Zuziak Tadeusz. Z końcem1946 r. wysiedlono rodziny niemieckie. Pierwsze małżeństwo zawarli Leokadia Harasimowicz i Józef Nelec 20.10.1946 r. w kościele św. Józefa w Strupinie.

   Pierwszą inicjatywą mieszkańców było odnowienie kościoła ewangelickiego i poświęcenie filialnego kościoła rzymsko-katolickiego pod wezwaniem św. Wojciecha na początku 1947 r. Pierwszym proboszczem był ks. Edward Tichy.

   Z inicjatywy nauczyciela Józefa Kolasińskiego mieszkającego w budynku poszkolnym powołano czteroklasową Szkołę Powszechną. Nauka trwała 3 miesiące w okresie zimy zawieszono naukę. We wrześniu 1948 r. wznowiono działalność. Do szkoły uczęszczały dzieci ze wsi Pierusza, Wierzynkowo, Nizina, Stężyn. W 1949 r. Józef Kolasiński przenosząc się do miejscowości Pierusza przeniósł szkołę na dwa tydodnie do pałacu w Pieruszy.

   Pierwszą interwencją mieszkańców: Zuziaka Tadeusza, Harasimowicz Romana, Stanisława Grzywacza, Kmiecia Ludwika i Mikołajczyka Jana była walka o utrzymanie siedziby szkoły w Wierzynkowie. Po otrzymaniu decyzji, mieszkańcy sami przewieźli krowami wyposażenie szkoły do Wierzynkowa.

   W 1947 r. mieszkańcy: Czerwiński Zuziak Tadeusz Grzywacz Stanisław Urban Jan otrzymali przydział koni z UNRAY. 5 krów otrzymali: Harasimowicz Roman, Wojtas Albin, Grzywacz Anna, Czechowicz Ludwik, Nelec Józef. Wszyscy zajmowali się rolnictwem.

   Pierwszym pracownikiem państwowym był dróżnik Sienkiewicz Witold i drogomistrzem Czerwiński Józef.

     Drugim nauczycielem był Jan Opyd, który przybył 1.10.1949 r. a następnie była Mika Jadwiga. W roku szkolnym 1950/51 Józef Kolasiński został przeniesiony do Ścinawy a obowiązki kierownika Szkoły Podstawowej w Warzęgowie pełniła Jadwiga Mika do września 1952 r.

    Z inicjatywy Jana Opyda i mieszkańców wsi w 1952 r. otworzono sklep w budynku Kmiecia Michała. Sprzedawcami byli: Grzywacz Stanisław, Mikołajczyk Jan, Kmieć Maria. Z powodu kradzieży i wypowiedzenia przez właściciela w 1955r. sklep zamknięto.

  Po wyjeździe Miki Jadwigi obowiązki kierownika szkoły przejął od 1.09.1952 r. Jan Opyd ucząc razem z nauczycielką Panią Habą, Piechowską Aurelią, Lucyną Garbuluńską. Następnymi nauczycielami byli: Józef Gaweł, Lis Stanisław, Gębarowska Genowefa, Wszołek Czesława, Janina Brożek, Janina Woznyj, Zdzisława Siudziak, Eugeniusz Chmura, Janina Semczuk, Zdzisława Słabicka, Wiesława Matusiak, Kuczma Bronisława.

   W 1960 r. z inicjatywy Jana Opyda powołano Szkołę Przysposobienia Rolniczego, który był jej kierownikiem. Nauczycielami byli: Matkowski, Majewski, Bierzyński, Janina Eszke i Zofia Sienkiewicz ucząc gospodarstwa domowego. Przy szkole działał Związek Młodzieży Wiejskiej. Goszczono delegację z Zaporoża-ZSRR. Szkoła funkcjonowała do roku 1967.

  Z inicjatywy Opyda Jana , Zuziaka Tadeusza Kmiecia Michała przystąpiono do remontu świetlicy ze składek mieszkańców wsi, którą oddano 27.12.1959 r. Mieszkańcy organizowali w niej pograjki, zabawy, przedstawienia teatralne np. „Wesele u Michała”

   W 1957 r.  szkoła w Warzęgowie w nagrodę otrzymała jeden z czterech przydzielonych dla powiatu telewizor „Belweder”. Pierwsze radio „Pionier” w 1949 r. też mała szkola, państwo Sienkiewiczowie kupili radio „Stolica”.

   W 1964 r. z inicjatywy Jana Opyda uruchomiono linię autobusową PKS na trasie Wołów-Skokowa-Wołów. W 1968 r. uruchomiono linię Wołów-Wrocław co było związane z modernizacją drogi-wykonano smołowkę.

  N wiosnę 1965 r, po długich staraniach Jana Opyda,mieszkańcy przywieźli kiosk, który wyrwmontowano. Sprzedawcą była Grzywacz-Kmieć Maria,Teresa Danaj, Czech Emilia. W 1975z inicjatywy Jana Opyda i mieszkańcow przystąpiono do budowy w czynie społecznym sklepu. W 1983 r. z inicjatywy Eugeniusza Opyda i Społecznego Komitetu Budowy Sklepu rozbudowano go o sklep wielobranżowy.

  W 1952 r. przeprowadzono komasację gruntów.

  W latach 1954-56 połowa mieszkańców powołała Spółdzielnie Produkcyjną. Prezesem był Stanisław Kyrcz, zastępcą-Mikołajczyk Jan s. Jana, magazynierem- Kałuża Jan

Sołtysami byli: Zuziak Tadeusz; który został przewodniczącym Gromadzkiej Rady Narodowej w Stęszowie, Sefan Dymowski, Kuczma Piotr, Rybczyński Stanisław. Od 1964 r. Zuziak Józef.

  Radnymi byli: Zofia Sienkiewicz-2 kadencje, Agnieszka Rusnak, Jan Opyd JanMikołajczyk, Teresa Opyd, Edward Sienkiewicz Roman Kmieć.

  Od 1971 r. dyrektorem szkoły był Jan Opyd, 1974-76 Zapłotniak Teresa, !976-80 Maria Piasecka.

W 1980 roku dyrektorem został Eugeniusz Opyd – wyróżniający się nauczyciel techniki od 1970 roku, który prowadził wzorcową pracownię techniczną i koło modelarskie. Uczniowie na zawodach wojewódzkich zdobywali czołowe lokaty w modelach lotniczych np. w 1983 r. uczniowie zdobyli 1,2,3,4 i 6 miejsce w zawodach wojewódzkich.

 Będąc dyrektorem spowodował budowę drogi z Warzęgowa do Łazarzowic usprawniając dojazd do szkoły poprzez uzyskanie autobusu „Jelcz”, zastępując ciągnik z przyczepą tzw. Bonanzę, oraz uruchomił linię szkolną PKS do Nieszkowic.

 W 1982 r. przy dużym zaangażowaniu uczniów i rodziców uruchomiono „Zieloną Salę” tj. boisko do siatkówki, piłki ręcznej i koszykówki, przeplotnię, wspinalnię i ogródek jordanowski, otrzymując I nagrodę w województwie wrocławskim. Eugeniusz Opyd otrzymał wyróżniającą ocenę dyrektora i nagrodę kuratora.

Ten sukces spowodował starania o budowę pełnowymiarowej sali gimnastycznej. Wykonano dokumentację na łącznik z czterema klasami i zapleczem, salę gimnastyczną i basenem krytym oraz na budowę dwóch 5 rodzinnych domów nauczyciela. Budowę rozpoczęto w 1984 roku. W międzyczasie otworzono oddział dla 5-ciolatków, świetlicę i kuchnię z pełnym wyżywieniem, gabinet lekarski i stomatologiczny. Uczniowie zdobywali czołowe nagrody na wojewódzkich konkursach polonistycznych, matematycznych oraz zawodach sportowych. Działało też prężnie Koło Młodych Nauczycieli, które odwiedzał Jerzy Szmajdziński.

 Niestety w roku 1989 przerwano realizację budowy domów nauczyciela w stanie surowym oraz budowę basenu do którego wykonano zaplecze łącznie z wybudowaną salą gimnastyczną i łącznikiem. Pozostało wykonanie niecki basenowej na co uzyskano środki w 1988 r. z Komitetu ds. Młodzieży Turystyki i Sportu.

Od września 1990 r. dyrektorem został Zbigniew Kaczmarek.

Księża:  Edward Tichy, Goldewicz Bronisław, Jan Kurcoń, Wróbel Kazimierz.

W 1963 r.  wyremontowano i odmalowano kościół.

W 1963 r. zmodernizował i wyremontował dom Kmieć Ludwik.

W 1970 r. pierwszy dom postawił Zuziak Władysław, później: Stanisław Piszczek z Piotrem Wysopalem postawili bliźniak, Kmieć Emil, Moskal Ludwik, Maria Nelec, Kozioł Stanisław, Szkudlarek, Józef Kmieć.

    Od 1957 r. była zlewnia mleka u Kałuży, Kyrcza, Kmiecia Ludwika, Zuziaka Józefa do 1968 r.

Za Niemców był: wiatrak u Urbanów, młyn u Szkudlarków, rzeźnia koło Głowacza, piwiarnia u Józefa Zuziaka, kuźnia u Józefa Nelca, szewc u Głowacza, apteka u Wojtasa, stolarnia u Franciszka Moskala, ogrodnicy, park i fontanna koło majątku, plebania-mała szkoła, stara szkoła u Lipińskich. We wsi znajduje się kamień na pamiątkę setnej rocznicy upadku Napoleona i powstania Prus.

   W latach 1947-49 działał PPR-Nelec Józef, Kałuża Roman, Grzywacz Stanisław Jarzyna Józef.

Działał ZSL-Kyrcz Stanisław, Mikołajczyk Jan, Opyd Stanisław, Rusnak Jozef, Opyd Jan,

W 1949 r. powołano Koło Gospodyń Wiejskich- przewodniczącą do 1970 r. była Sienkiewicz Zofia

Pierwsze boisko do siatkówki było przy szkole, potem na wsi /obecnie staw/. W 1953 r. wymierzono boisko sportowe z inicjatywy Jana Opyda za szkołą. Edward Grzywacz powołał LZS.

   W 1971 r. z inicjatywy Eugeniusza Opyda powołano koło ZMW, zespół instrumentalno-wokalny MY-72. Przystąpiono do modernizacji świetlicy z wypracowanych środków z organizacji zabaw tanecznych i dostosowaniu do otwarcia Klubu Prasy I Książki „Ruch” w październiku 1971 r. Gospodarzami byli: Helena Rusnak, Teresa Opyd, Zofia Kozioł, Zofia Rusnak, Józefa Wróbel,Teresa Nelec, Jadwiga Zuziak, Kazimiera Danaj, Anna Zawadzka, Krystyna Beszterda, Maria Opyd. Klub zdobył 3 puchary przechodnie w wojewódzkim współzawodnictwie „Liga Klubów”. Za całokształt działalności został Złotym Klubem RSW na szczeblu centralnym. Przewodniczącym Społecznej Rady Klubu od początku jest Eugeniusz Opyd.

   W 1974 r. z inicjatywy Eugeniusz Opyda i koła ZMW powstał Zespół Pieśni i Tańca „Warzęgowo”. Instruktorami byli Janina Rei-Pogrzeba, Marek Rudnicki. Akompaniatorem- Eugeniusz Opyd.  Konsultantem choreografem prof. Józef Bąkowski. Zespól koncertuje w kraju i za granicą /Węgry, Niemcy, Czechy, Austria/. W 1976 r. powstała Muzykująca Rodzina Opydów, która bierze udział rokrocznie w Ogólnopolskich Spotkaniach Muzykujących Rodzin we Wrocławiu. W 1979 r. zmodernizowano i rozbudowano klub o toalety, pomieszczenia na sprzęt muzyczny i stroje, kuchnię. Wystrój wnętrza zaprojektowali plastycy z Wrocławia. W ten sposób powstał i został powołany Wiejski Dom Kultury. Od 1976 r. do chwili obecnej członkiem kola ZSMP jest Jerzy Szmajdziński obecnie przewodniczący Zarządu Głównego ZSMP.

                                   Opracował i uzupełnił: Eugeniusz Opyd

Szkoła w Warzęgowie-zdjęcie z 1942 r.

Zdjęcia archiwalne z okresu przedwojennego.

http://www.migbp-wolow.pl/?page_id=4323

Powiat wołowski, gmina Wołów (nazwa niemiecka: Wersingawe, w latach 1937-1945 Hohenau, Kreis Wohlau)   Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z „Księgi uposażeń biskupstwa wrocławskiego” datowanej na przełom XIII i XIV wieku. W 1842 roku majątek w Warzęgowie nabył baron von Stosch. Według źródła z 1845 roku właścicielem dóbr pozostawał baron von Stosch. Przed 1856 roku majątek przeszedł w ręce rodziny von Siegsfeld. W 1872 roku w Warzęgowie wzmiankowano porucznika Juliusa von Siegsfeld. Juliusz von Stiegsfeld pełnił również funkcję deputowanego powiatowego. W 1886 roku majątek w Warzęgowie liczył 218ha, w tym 160ha pól uprawnych, 13ha łąk, 5ha pastwisk, 21ha lasów, 12ha stawów, 7ha dróg i podwórzy gospodarczych. Porucznik Julius von Siegsfeld właścicielem posiadłości pozostał przynajmniej do 1894 roku. W 1902 roku dobra należały do jego spadkobierców. W 1904 roku Joseph Simon odkupił od rodziny von Siegsfeld dobra w Warzęgowie. Ppozostał on właścicielem majątku przynajmniej do 1930 roku. Z czasem jego sytuacja finansowa musiała ulec pogorszeniu, ponieważ w 1930 roku współwłaścicielem dóbr był już bank (Bkk Schles. Landsch. Bank Breslau). W tym czasie posiadłość liczyła 214ha, m.in. 135ha pól uprawnych, 8,5ha łąk, 41,5ha lasów, 6ha stawów, 1ha parku, 2ha ogrodu, 5ha dróg i podwórzy gospodarczych. Przed 1937 rokiem majątek w spadku otrzymali Theodor i Alfred Simon. Współwłaścicielem był bank - Bkk Kreissparkasse Wohlau. Powierzchnia i zagospodarowanie gruntów nie uległy zmianie w stosunku do 1930 roku. Po drugiej wojnie światowej majątek przejęło państwo polskie. Po znacjonalizowaniu posiadłości pałac zamieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. W latach 1971-1991 w Warzęgowie prężnie działał Klub Prasy i Książki „Ruch”, być może jego siedziba znajdowała się w dawnej rezydencji. Obecnie pałac w dalszym ciągu pełni funkcję mieszkalną. Budynek można zobaczyć z zewnątrz. Teren wokół nie jest ogrodzony.   Pałac Rezydencja i cechach klasycystycznych została zbudowana prawdopodobnie na początku XIX wieku. Budynek wraz z folwarkiem wzmiankowany był w 1845 roku. Pałac w Warzęgowie jest murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem naczółkowym. Fasada (elewacja południowa) dziewięcioosiowa. Centralną trzyosiową część fasady akcentują podziały pilastrowe oraz niewielka wystawka zwieńczona trójkątnym przyczółkiem. Na osi elewacji ogrodowej ganek o konstrukcji murowano-drewnianej. W części elewacji zmieniono układ osi. Najlepiej prezentuje się fasada, która w przyziemiu zachowała pseudoboniowanie. Z ozdobnych detali architektonicznych do dziś przetrwały również gzymsy między kondygnacjami i gzyms wieńczący. Od północy do pałacu przylega park. Elewacja rezydencji skierowana jest na dziedziniec folwarczny. Wokół dziedzińca częściowo zachowane zabudowania gospodarcze dawnego folwarku.   Zabytki w Warzęgowie Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Warzęgowie. W ewidencji zabytków miejscowości znajdują się między innymi kościół filialny p.w. św. Wojciecha (dawniej kościół ewangelicki), cmentarz poewangelicki, zespół pałacowy: pałac, obecnie dom mieszkalny nr 35, oficyna mieszkalno-gospodarcza, budynek gospodarczy, obora, wszystkie budynki nr 34, chlew, park pałacowy.  Pierusza